Moord is voor de meesten een ondenkbare daad, maar het motief voor het plegen van een moord begint over het algemeen vanuit een emotie. Wanneer we het echter hebben over de motieven van seriemoordenaars, is het een heel ander verhaal.

Het is van cruciaal belang om de motivatie achter een brute moord te begrijpen, niet alleen voor rechercheurs die de dader willen vinden, maar ook voor de families van de slachtoffers en zelfs voor het publiek. In de nasleep van een schijnbaar zinloze moord, of een reeks moorden, blijven mensen vaak achter met één vraag: waarom?

Hoewel de motieven achter de meeste misdaden in het begin moeilijk te achterhalen zijn, zijn rechercheurs en psychologen het er over het algemeen over eens dat het 'waarom' meestal kan worden teruggebracht tot drie of vier mogelijke motieven. Ze variëren van jaloezie tot hebzucht.

Hoewel de meest elementaire, onmiddellijke "waarom" van een moord, vaak snel kan worden bepaald, zijn de diepere motivaties - wat de persoon feitelijk over de grens tot geweld duwde – niet zo eenvoudig te achterhalen.

De ‘waaroms’ die moeilijk te beantwoorden zijn, zijn de minder voor de hand liggende en degenen die voor ons het moeilijkst te begrijpen zijn. Motief is de reden, het waarom, soms het donkerste hoofdstuk in het donkerste boek in de enorme bibliotheek die we de menselijke geest noemen."

Meerdere rechercheurs beweren dat alle moorden voortkomen uit financiële hebzucht, lust of het nastreven van macht. Op mensen die hierop de vraag stellen of er geen vierde categorie is, hoe zit het met jaloezie? En hoe zit het met woede? Antwoorden zij: Je stelt de verkeerde vraag. Je moet eigenlijk vragen: Wat veroorzaakt de jaloezie of woede? Er zijn namelijk maar drie mogelijke antwoorden op deze vraag, financiële hebzucht, lust of het nastreven van macht. En dus komen we terug op slechts drie motieven voor het plegen van een moord.

Ondertussen beweren anderen dat er wel vier mogelijke motieven voor moord zijn: lust, liefde, haat of geld.

Het lustmotief zit achter iemand die een romantische rivaal vermoordt, evenals 'sensatiemoordenaars' die moorden voor een erotische lading of seksuele beloning. Een door liefde gemotiveerde moord zou bijvoorbeeld de genademoord zijn op een partner met een terminale ziekte. Haat kan gericht zijn op een individu, een groep of een cultuur. Terwijl het moorden voor geld, het najagen van een erfenis of verzekeringsuitkering kan inhouden.

Maar het vinden van een motief voor moord gaat niet ver genoeg om de moord te verklaren. De meeste mensen ervaren weleens lust, liefde of haat, en de meeste mensen zoeken geld in de zin van vrij willen zijn van financiële zorgen. De overgrote meerderheid van de mensen pleegt echter geen moord.

In een gepubliceerd rapport merkt de FBI op dat als het gaat om seriemoordenaars, het bepalen van het motief veel moeilijker kan zijn - en misschien niet eens zo cruciaal is voor het onderzoek als men zou denken.

Volgens het FBI-rapport kan een plaats delict van een seriemoordenaar bizarre kenmerken hebben die de identificatie van een motief kunnen vertroebelen. Het gedrag van een seriemoordenaar op een plaats delict kan evolueren gedurende de reeks misdaden en verschillende interacties vertonen tussen een dader en een slachtoffer. Het is ook buitengewoon moeilijk om een enkel motief te identificeren wanneer er meer dan één dader bij de moorden betrokken is.

De FBI merkte verder op dat, zelfs als een motief kan worden geïdentificeerd, het misschien niet helpt om de werkelijke moordenaar te identificeren. Onderzoekers waarschuwen ook dat het storten van te veel middelen in het bepalen van een motief van een seriemoordenaar, het onderzoek mogelijk zou kunnen doen ontsporen.

De FBI heeft de volgende lijst met mogelijke motieven voor seriemoordenaars samengesteld:

• Woede, jegens een bepaalde subgroep van mensen of de samenleving als geheel.
• Criminele onderneming, waarbij de moordenaar financieel of in status profiteert van moord binnen de georganiseerde misdaad of drugshandel.
• Financieel gewin, waaronder moorden tijdens roofovervallen, fraude met verzekeringen of bijstand.
• Ideologie, om de doelen van een specifieke persoon of groep te bevorderen; terroristische aanslagen en sommige haatmisdrijven zouden daarbij passen.
• Macht/sensatie, waarbij de moordenaar machtiger wordt of opgewonden raakt wanneer hij of zij moordt.
• Psychose kan ernstige psychische aandoeningen omvatten, evenals auditieve of visuele hallucinaties en paranoïde of grandioze wanen.
• Seksuele verlangens kunnen ook een motivator zijn, en de FBI merkte op dat er niet per se openlijk seksueel contact op de plaats delict hoeft te zijn om dit een motief te laten zijn.