Als je regelmatig misdaadseries, documentaires of films kijkt, zal het je wellicht al wel eens zijn opgevallen dat het Amerikaanse rechtssysteem anders werkt dan het Nederlandse rechtssysteem.

Zo verlopen rechtszaken anders, zijn er verschillen tussen de rol van de Nederlandse en de Amerikaanse rechter en worden straffen op een andere manier vastgesteld. In dit artikel leggen wij een aantal opvallende verschillen uit.

Common law vs. civil law

Het juridische systeem in de Verenigde Staten is gebaseerd op common law. Wanneer er een rechtszaak wordt aangespannen, is het uitgangspunt dat gelijksoortige rechtszaken volgens consistente regels behandeld moeten worden. De rechter heeft in de rechtszaak de rol van een moderator tussen de twee strijdende partijen (de advocaten). De rechter toetst de moties van de advocaten aan het recht, maar oordeelt zelf in principe niet. Ook de wetsvorming wordt gebaseerd op uitspraken die rechters eerder hebben gedaan. De jurisprudentie van de rechter is dus leidend in dit systeem. Dat betekent echter niet dat er geen wetten zijn. De wetten die er zijn, worden zo restrictief mogelijk geïnterpreteerd zodat er verder zoveel mogelijk aan de rechter wordt overgelaten. Het Nederlandse systeem is gebaseerd op civil law, waarbij de wetgeving en rechtsvorming is vastgelegd in wetboeken. In principe wordt er altijd van de bestaande wet- en regelgeving uitgegaan. Pas als de wetten niet duidelijk zijn, geeft een rechter hier verdere invulling aan.

Juryrechtspraak

Je hebt wellicht wel eens iemand in een Amerikaanse film of serie horen klagen over ‘jury duty’. In Amerika bestaat er juryrechtspraak. Dat houdt in dat iedere meerderjarige juryplicht heeft en dus opgeroepen kan worden om deel te nemen aan een jury. Deze oproep mag je in principe niet negeren of weigeren; dat wordt gezien als minachting van het hof. Alleen een dringende medische reden geeft aanleiding tot het worden ontslagen van de juryplicht. Verder vindt er vooraf een screening plaats waarbij de beide partijen en de rechter toetst of een kandidaat bevooroordeeld is over de zaak. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat er een doodstraf wordt geëist en de kandidaat aangeeft dat hij of zij daar pertinent tegen is, en deze bij voorbaat niet zal gaan opleggen. In dat geval wordt de kandidaat ‘gewraakt’ (van zijn jurydienst ontslagen). Het is namelijk zo dat de doodstraf alleen kan worden opgelegd als de jury er unaniem mee instemt. Ook als een kandidaat vriendschappelijke of familiebanden heeft met één van de partijen, wordt de kandidaat van zijn/haar jurydienst ontslagen.

De jury wordt dus samengesteld uit leken, ofwel ‘gewone’ mensen. Deze groep mensen beslist of de verdachte schuldig is. Wanneer de jury de schuld van de verdachte heeft bepaald, verbindt de rechter hier een straf aan. Juryrechtspraak wordt, in tegenstelling tot veel andere Europese landen, niet gebruikt in Nederland. Opvallend aan het Amerikaanse systeem is dat er geen jury meer in het proces is wanneer iemand in hoger beroep gaat.

Pleidooiovereenkomst

Een andere term die je vaak voorbij hoort komen is de ‘plea deal’ of ‘plea bargain’: een pleidooiovereenkomst. Dit houdt in dat een verdachte schuld bekent, om zo een overeenkomst te sluiten met de openbaar aanklager (de officier van justitie) voor een lagere straf. De verdachte hoeft dan niet meer voor een jury te verschijnen en doet daarmee gelijk afstand van het recht op hoger beroep. In de Verenigde Staten is een uitgebreid systeem opgebouwd rondom plea bargaining, om zo rechtszaken sneller te doen verlopen. In Nederland gebeurt dit niet.

De doodstraf

In Nederland hebben we de doodstraf al in 1870 afgeschaft. In 29 van de 50 Verenigde Staten van Amerika wordt de doodstraf echter nog steeds toegepast. Elke staat kan gedeeltelijk de eigen wetten bepalen, waardoor het wel of niet toepassen van de doodstraf verschilt per staat. Voorbeelden van misdaden waarvoor de doodstraf kan worden uitgedeeld, zijn moord, ontvoering met gebruik van geweld, verkrachting van iemand onder de twaalf jaar, hoogverraad, het kapen van een vliegtuig en spionage.

Minimum- en maximumstraf

In de Verenigde Staten moet een staat zich in ieder geval houden aan de minimumstraf die de federale overheid vast heeft gesteld. Verder mag elke staat zelf de straffen vaststellen. In Nederland kennen we een tegenovergesteld systeem waarbij juist strafmaxima zijn vastgesteld. De rechter mag voor een zaak bepalen welke straf er wordt uitgedeeld, zolang de straf niet hoger is dan het maximum.

Ben je benieuwd naar het verloop van een rechtszaak? In zowel Nederland als Amerika zijn rechtszaken in principe openbaar. Mocht je dus in Amerika zijn, dan zou je een rechtszaak kunnen bezoeken. Dat kan erg interessant en leerzaam zijn.

Zelf een moord oplossen?

Denk jij het in je te hebben om zelf een moord op te lossen? Bekijk onze openstaande moordzaken om zelfstandig of als team t/m 12 personen op te lossen.